Pnömatik Rakor Nedir? Hangi Tip Nerede Kullanılır?
1. Pnömatik Rakor Nedir?
Pnömatik rakor, hava hatlarında hortumları, boruları ve valfleri birbirine bağlayan; basınç altında sızdırmazlık sağlayan bağlantı elemanıdır.
Genellikle pirinç, nikel kaplı metal ya da plastik malzemeden üretilir.
Rekorlar, hortumların kolayca takılıp çıkarılmasını sağlar ve sistemde esnek bir bağlantı sunar.
???? Kısaca: Rakor = Hava hattı bağlantılarının “vidalı-pratik” tamamlayıcısıdır.
2. Pnömatik Rakor Çeşitleri ve Kullanım Alanları
✅ Düz Rakor (Straight Fitting)
-
Yapısı: Hortumu doğrudan valf, manifold ya da silindire bağlar.
-
Kullanım: Yer darlığı olmayan bölgelerde standart bağlantı
-
Örnek: Silindire doğrudan hortum bağlantısı
✅ Dirsek Rakor (Elbow Fitting)
-
Yapısı: 90° açıyla hortum yönünü değiştirir.
-
Kullanım: Dar alanlarda yön değiştirmek için idealdir
-
Örnek: Kabin içi uygulamalarda köşe bağlantılar
✅ T Rakor (Tee Fitting)
-
Yapısı: Tek giriş, iki çıkış veya tam tersi; üç yöne bağlantı sağlar
-
Kullanım: Hava hattını ikiye bölmek gerektiğinde
-
Örnek: Tek kompresör çıkışını iki silindire dağıtma
✅ Y Rakor (Y Fitting)
-
Yapısı: T rakor gibi bölme yapar, ancak çıkışlar açılıdır
-
Kullanım: Hava akışının daha az dirençle dağılması gereken yerlerde
-
Örnek: Paralel çalışan aktüatör sistemleri
✅ Kros Rakor (Cross Fitting)
-
Yapısı: Dört yönlü bağlantı sağlar
-
Kullanım: Merkezi hava dağıtım sistemleri
-
Örnek: Birden fazla silindire eş zamanlı hava besleme
✅ Panç Rakor (Bulkhead Fitting)
-
Yapısı: Panel veya kabin yüzeyinden geçiş sağlar
-
Kullanım: Kabin içi-dışı hava hattı geçişleri
-
Örnek: Pano montajlı valf sistemlerinde dış bağlantılar
✅ Dişli Rakorlar (R Dişi / R Erkek)
-
Yapısı: Dişli bağlantı ile hortum uçlarını boru, vana veya manifoldlara bağlar
-
Kullanım: Metal borularla veya ekipmanlarla bağlantı
-
Örnek: Valf çıkışı → hortum → silindir hattı
✅ Hız Kontrol Rekoru (Flow Control Fitting)
-
Yapısı: Havanın akış hızını kontrol eden ayarlı tip rekor
-
Kullanım: Silindirin hareket hızını ayarlamak için
-
Örnek: Silindir çıkışına monte edilerek piston hızını düşürmek
3. Malzeme Seçimi: Hangi Ortamda Hangi Malzeme?
| Malzeme Türü | Avantajları | Kullanım Alanı |
|---|---|---|
| Pirinç Rakor | Dayanıklı, yüksek basınca uygun | Ağır sanayi, otomasyon sistemleri |
| Nikel Kaplı Rakor | Korozyona dayanıklı | Kimyasal ortamlar, dış saha uygulamaları |
| Plastik Rakor | Hafif, uygun maliyetli | Gıda, içecek, düşük basınçlı sistemler |
| Paslanmaz Çelik | Asit, solvent ve yüksek sıcaklık dayanımı | Tıbbi, ilaç, temiz oda ortamları |
4. Rakor Seçiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler
-
Hortum çapına ve sistem basıncına uygunluk
-
Diş standardı (BSP, NPT gibi)
-
Sızdırmazlık için conta veya Teflon kullanımı
-
Montaj kolaylığı ve yer kısıtları
-
Malzeme uyumu (kimyasal – sıcaklık – nem)
Sonuç
Pnömatik rakorlar, sistemin görünmeyen ancak en kritik bağlantı elemanlarından biridir. Uygulamanın ihtiyacına göre doğru tip ve malzemede rakor seçmek; sızdırmazlık, verimlilik ve bakım kolaylığı sağlar. Basit bir bağlantı parçası gibi görünse de, yanlış bir rakor seçimi tüm sistemin dengesini bozabilir.